Diabetespatiënt voorbereiden op een operatieve ingreep (nuchterheidsbeleid bij insulinegebruik)
Binnenkort heb je een afspraak voor een onderzoek in het ziekenhuis waarvoor je nuchter moet zijn. Dit betekent dat je voorafgaand aan dit onderzoek gedurende langere tijd niets mag eten. De aanwijzingen in deze informatie zijn bedoeld om problemen met jouw bloedsuikerwaarden te voorkomen.
De dag vóór het onderzoek
Reeds op de dag voorafgaand aan het onderzoek moeten speciale maatregelen getroffen worden voor de insulinedosering en de controle van de bloedglucose. In tabel 1 staat de eventuele aanpassing van de insuline vermeld. In tabel 2 staat vermeld welke maatregelen getroffen moeten worden bij het controleren van de bloedglucose voor het slapen gaan, de dag voorafgaand aan het onderzoek of operatie.
Op de dag van het onderzoek zelf
De dag waarop het onderzoek of operatie plaatsvindt, moeten er eveneens maatregelen getroffen worden voor de controle van de bloedglucose en de insulinedosering.
Bloedglucosecontrole. De bloedglucose wordt gecontroleerd gedurende de dag, de dagcurve wordt genoteerd en waar mogelijk bijgeregeld: zie hiervoor tabel 3. Het heeft de voorkeur dat de patiënt dit zelf regelt, maar het is verstandig om vooraf te beoordelen of dit haalbaar is voor de patiënt en maatregelen te treffen als men inschat dat hij hiertoe niet in staat is. Uiteraard dienen de verpleegkundigen en artsen die betrokken zijn bij de ingrepen of onderzoeken, op de hoogte te zijn van dit protocol.
Insulinedosering. Om te bepalen welke aanpassingen van de insulinedosering gelden, dient men te weten op welk tijdstip het onderzoek of operatie plaatsvindt:
- Is dit vóór 12.00 uur, dan geldt tabel 4
- Is dit na 12.00 uur dan geldt tabel 5
In deze tabel staat de maatregel of dosering vóór het onderzoek.
Tabel 1. Insulinedosering de dag vóór onderzoek/operatie
|
Insulinesoort |
Normale tijd van insuline spuiten |
Dosering* |
|
Kortwerkende insuline: Actrapid, humuline regular, Insuman Rapid |
Voor de avondmaaltijd |
Gebruikelijke dosering. |
|
Ultra kortwerkende Insuline:Novorapid, Humalog, Apidra, Fiasp |
Voor de avondmaaltijd |
Gebruikelijke dosering. |
|
Middellangwerkende insuline: Insulatard, Humuline NPH, Insuman basal |
Voor de avondmaaltijd |
75% van de gebruikelijke dosering. |
|
Lantus, Levemir,Toujeo, Abasaglar, Tresiba |
Voor de nacht |
50% van de gebruikelijke dosering. |
|
Mix-insuline: Novomix, Humuline 30/70, humalog mix, Insuman Comb, Ryzodeg |
Voor de avondmaaltijd |
75% van de gebruikelijke dosering. |
|
GLP-1 analoog |
Alle tijdstippen |
Gebruikelijke dosering. |
|
GLP-1 anlaloog in combinatie met langwerkende insuline |
Voor de avondmaaltijd |
75% van de gebruikelijke dosering. |
|
Voor slapen |
50% van de gebruikelijke dosering. |
Tabel 2. Bloedglucosemeting op de avond voor onderzoek/operatie
|
Bloedglucosewaarde |
Maatregel/actie |
|
Lager dan 4,0 mmol/l |
0,4 dl limonadesiroop = 2,5 eetlepels, dit aanvullen met water, na 1 uur opnieuw controle |
|
Lager dan 6,0 mmol/l |
30 gr koolhydraten = 2 porties fruit of 2 sneetjes brood, of 2 glazen sap |
|
Tussen 6,0 en 8,0 mmol/l |
15 gr koolhydraten = 1 portie fruit of 1 snee brood of 1 glas sap |
|
Hoger dan 8,0 mmol/l |
Goed |
|
Hoger dan 15,0 mmol/l |
Indien mogelijk de patiënt zelf laten bij regelen of contact opnemen met de arts. |
Tabel 3. Bloedglucosemeting gedurende de dag van onderzoek/operatie
|
Bloedglucosewaarde |
Maatregel/actie |
|
Lager dan 4,0 mmol/l |
6 tbl Dextro of 0,4 dl limonadesiroop* (= 2,5 eetlepels siroop aanvullen met water) |
|
Tussen 4,0 en 10,0 mmol/l |
Goed |
|
Tussen 10,0 en 15,0mmol/l |
Acceptabel |
|
Hoger dan 15 mmol/l |
Indien mogelijk patiënt zelf laten bijregelen of contact opnemen met de arts |
* Limonadesiroop passeert de maag snel en is geen belemmering voor het onderzoek
Tabel 4. Insulinedosering op de dag van onderzoek/operatie vóór 12 uur.
Voor onderzoek/operatie is patiënt nuchter vanaf 24.00 uur.
|
Insulinesoort |
Normale tijd van insuline spuiten |
Dosering* |
|
Alle soorten insuline |
Voor het ontbijt |
Geen insuline spuiten |
|
GLP-1 analoog |
|
Gebruikelijke dosering. |
Na afloop van onderzoek/operatie:
|
Insulinesoort |
Normale tijd van insuline spuiten |
Dosering* |
|
Kortwerkende insuline: Actrapid, Humuline Regular, Insuman Rapid. Ultra kortwerkende insuline:Novorapid, Humalog, Apidra, Fiasp |
Voor de eerste echte maaltiid na het onderzoek |
Gebruikelijke dosering |
|
(Middel) langwerkende insuline: Insulaard,Humuline NPH, Insuman Basal, Lantus, Levemir, Toujeo, Tresiba, Abasaglar |
Voor eerste maaltijd na het onderzoek |
50% van de gebruikelijke dosering voor het ontbijt |
|
Mix Insuline: Novomix, Humuline 30/70, Humalog mix, Insuman Comb, Ryzodeg, |
Voor eerste maaltijd na het onderzoek |
50% van de gebruikelijke dosering voor het ontbijt |
|
GLP-1 analoog |
|
Gebruikelijke dosering |
|
GLP-1 analoog In combinatie met langwerkende insuline |
|
Gebruikelijke dosering |
Tabel 5. Insulinedosering op de dag zelf, indien onderzoek/operatie na 12.00 uur.
Voor onderzoek/operatie gebruikt patiënt een licht ontbijt (2 beschuiten met kopje thee)
|
Insulinesoort |
Normale tijd van insuline spuiten |
Dosering* |
|
Alle soorten insuline Kortwerkende insuline: Actrapid, Humuline, Insuman Rapid of regular Ultrakortwerkende insuline:Novorapid, Humalog, Apidra. Fiasp (Middel)langwerkende insuline: Insulatard, Humuline NPH, Insuman Basal, Lantus, Levemir, Toujeo, Tresiba, Abasaglar Mix insuline: Novomix 30/70, Humalog mix, Insuman Comb, Ryzodeg |
Voor het ontbijt |
50% van de gebruikelijke doserin |
|
GLP-1 analoog |
Alle tijdstippen |
Gebruikelijke dosering |
|
GLP-1 analoog |
Voor ontbijt |
50% van de gebruikelijke dosering |
|
Alle soorten insuline |
Voor lunch |
Geen insuline spuiten |
Na afloop van onderzoek/operatie
|
Insulinesoort |
Tijdstip waarop je insuline moet spuiten |
Dosering* |
|
Alle soorten, behalve wanneer 1 x daags ‘s-morgens insuline wordt gespoten |
Voor avondmaaltijd |
50% van de gebruikelijke dosering voor het ontbijt |
|
Alle soorten, (wanneer meerder malen insuline wordt gespoten) |
Voor avondmaaltijd |
Gebruikelijke dosering hervatten |
|
|
Voor de nacht |
Gebruikelijke dosering hervatten |
* voor alle volgende maaltijden geldt de gebruikelijke dosering
hervatten ongeacht de soort insuline die gebruikt wordt
Tot slot
Maatregelen bij hypoglykemie
De patiënt wordt geadviseerd om op de dag van het onderzoek of de operatie druivensuikertabletten (dextro) mee te nemen. Mochten ondanks de voorbereidende maatregelen zich toch hypoglykemieverschijnselen voordoen (een bloedglucose lager dan 4,0 mmol/l) dan neemt de patiënt 6 dextro tabletten. In plaats van dextro kan men ook een glas met twee eetlepels limonadesiroop aanvullen met water nemen.
Medicijnen en bloedglucosemeter
De patiënt neemt zijn eigen insulinepen en meter mee, en gebruikt deze ook in het ziekenhuis gedurende het onderzoek/operatie. Als patiënt langer moet blijven krijgt patiënt indien gewenst de medicijnen van het ziekenhuis. Dit in overleg met de patiënt.
Heb je nog vragen?
Als je na het lezen van deze informatie nog vragen hebt, neem dan contact op met de diabetespoli, telefoon 040 - 286 40 20
Bereikbaar van maandag tot vrijdag van 08.30-12.00 uur.
