Eva is niet vies van een beetje afval
De afgelopen weken liep Eva van Dijk soms wel vijf keer per dag met rolcontainers en Kliko’s vol afval door het Anna Ziekenhuis. In het kader van haar afstudeeropdracht onderzocht ze of Anna Ziekenhuis de hoeveelheid ongestorteerd restafval kan verlagen van 66,4% naar 49,8% in 2026 om zo duurzame zorg te stimuleren. Hiervoor heeft ze een pilot uitgevoerd waarbij op een aantal afdelingen het plastic afval tijdelijk gescheiden werd ingezameld.
Het lijkt op zijn minst bijzonder: een jonge vrouw, studente Technische Bedrijfskunde aan Fontys met een passie voor afval. Eva zelf vindt het de normaalste zaak van de wereld en vertelt enthousiast: “Ik vind duurzaamheid een heel belangrijk thema en ik wilde graag stagelopen in de zorgsector. Bij Anna Zorggroep is veel aandacht voor duurzaamheid. Het scheiden van afval blijkt in de praktijk echter niet eenvoudig. Ik hoop dat mijn onderzoek hier een positieve bijdrage aan kan leveren.”
Plastic bakken
Voor de pilot heeft Eva een aantal afdelingen voorzien van speciale prullenbakken om plastic in te zamelen. Daarbij heeft ze ook instructies gegeven over wat wél en wat juist niet in de bakken thuishoort. In feite mocht al het plastic erin (denk aan steriele verpakkingen, infuuszakken, gebitsdoosjes etc.), zolang het ‘schoon’ was: zónder medicijnresten, patiëntgegevens of bloed. Eva haalde al het plastic op en controleerde handmatig of het inderdaad allemaal ‘geschikt’ plastic betrof.
De resultaten
Van al het ingezamelde plastic was 11,8% onterecht in de bakken terecht gekomen. Het ging hierbij met name om verpakkingen die bestaan uit plastic en papier (en niet uit elkaar gehaald waren) en wegwerphandschoenen. Eva heeft gedurende de pilot ook al het overige restafval van de deelnemende afdelingen gewogen om te onderzoeken hoe groot het aandeel van plastic is: “Zo’n 5% van het afval bleek plastic te zijn, 80% restafval en de rest was bouw/sloopafval. Vijf procent lijkt misschien weinig, maar op jaarbasis is dat in absolute zin natuurlijk wél veel. Zeker als je bedenkt dat het enkel medisch afval betreft: het huishoudelijk plastic wordt al veel apart ingezameld door de voedingsassistentes. Als we ál het plastic apart inzamelen, is dat niet alleen goed voor het milieu maar waarschijnlijk ook voor de portemonnee.”
Gebruikservaringen
Eva bracht ook in kaart hoe het apart inzamelen door de afdelingen ervaren werd. Zo onderzocht ze bijvoorbeeld of het scheiden zorgde voor extra werkdruk. Dat bleek gelukkig niet het geval: “Het was voor de medewerkers wel even wennen, maar de conclusie was dat als het goed gefaciliteerd wordt, met bijvoorbeeld goede instructies en aparte bakken, men graag meewerkt. Hoe meer plastic er op een afdeling ingezameld werd, hoe enthousiaster en gemotiveerder medewerkers werden. Sommigen gaven ook aan dat ze er al lang op gewacht hadden. Dat was in ieder geval voor het lab een reden om zichzelf aan te melden voor de pilot.”
Haalbaarheid
Op de vraag of het voor Anna Ziekenhuis haalbaar is om de hoeveelheid ongesorteerd restafval voor 2026 terug te brengen naar 49,8% moet Eva het antwoord nog even schuldig blijven. “Ik ben nog druk met de gegevensverwerking; mijn adviesrapport is pas in juni klaar. Bovendien zijn er wat praktische obstakels. Zo is het milieuplein niet op afvalscheiding ingericht, ben je afhankelijk van wat je afvalverwerker kan en moet je het scheiden faciliteren met bijvoorbeeld afvalbakken. Zo kwam tijdens het onderzoek ook naar voren dat papier soms wordt weggegooid als vertrouwelijk papier omdat papierbakken ontbraken. Maar vertrouwelijk papier is veel duurder om af te voeren. Dus ook daar valt in financiële zin winst te behalen. Het liefst zou ik álle afvalstromen in kaart brengen en een compleet plan neerleggen over hoe afvalscheiding binnen Anna optimaal kan worden uitgevoerd, maar dat paste helaas niet allemaal in deze afstudeeropdracht.” Gelukkig kan ook met kleine stapjes winst geboekt worden.
